Fer de Berlin: IJzer & Patriottisme
Volgens overlevering was het Prinses Marie Anne Amalie van Hessen-Homburg (1785-1864) die zei “Gold gab ich für Eisen”.
Uit vaderlandsliefde werden gouden sieraden aan de staat geschonken om de oorlogskas te spekken en zo de aanhoudende oorlog met Frankrijk mede te kunnen financieren. In ruil daarvoor kregen zij sieraden van ijzer terug. In 1813 werden er maar liefst zo’n 160.000 gouden ringen ingeleverd.
De vormentaal van de ijzeren sieraden waren sterk beïnvloed door het nieuwe nationale bewustzijn dat ontstond tijdens de Napoleontische oorlogen. De Middeleeuwse gotiek, in combinatie met klassieke elementen en de moderne Biedermeier stijl werden door elkaar heen gebruikt. Geregeld dragen de sieraden de naam van de directeur van de gieterij; beende namen zijn andere Johann Konrad Geiss, Siméon Pierre Devaranne en August Ferdinand Lehmann.
Sieraden van Berlijns ijzer werden gemaakt door middel van ‘zandgiettechniek’. In was werd een mode gemaakt wat vervolgens in fijn zand werd afgedrukt en overgoten met vloeibaar ijzer. Veel onderdelen werden los gegoten zodat deze gemakkelijk konden worden samengesteld tot colliers, armbanden of losse broches en hangers. Zelfs haarkammen en tiara’s werden van het materiaal vervaardigd. Na het gieten, en samenstellen, werden de sieraden met de hand afgewerkt en vaak zwart gelakt om oxidatie tegen te gaan.
In de tweede helft van de negentiende eeuw raakten sieraden van Fer de Berlin steeds meer uit de mode. Sieraden van ijzer zijn kwetsbaar en lastig te repareren en werden om deze reden, tezamen met het veranderen van de mode en het niet waardevolle karakter van het materiaal, weggegooid. Vandaag de dag zijn Fer de Berlin sieraden bijzonder zeldzaam en zeer gewild. Ze vormen een belangrijk onderdeel in de West – Europese juwelen geschiedenis en voorbeelden zijn te vinden in groter (inter)nationale museale collecties.
- Lot nummer 25: Zeldzame parure van Berlijns ijzer (fer de Berlin), 1820 – 1830. In neo – Gotische stijl. Vermoedelijk ontwerp Johann Konrad Geiss. In origineel etui
- Lot nummer 58: Duitsland, armband van Berlijn ijzer (fer de Berlin). Met cameeën met voorstelling van Psyche, Herakles en Dionysus
- Lot nummer 59: Duitsland, oorclips van Berlijns ijzer (fer de Berlin) in neo – Gotische stijl.