Verwonder en vertel; het verhalende kunstkabinet
Rariteiten- of kunstkabinetten vinden hun oorsprong al in de zestiende eeuw en beschreven in oorsprong eerder een kamer dan een meubelstuk; in het Duits, de “Kunstkammer” of “Wunderkammer” genoemd. Het is een verzameling encyclopedische artefacten waaronder archeologische, natuurwetenschappelijke, geologische, ethnografische en allerlei andere opmerkelijke antiquiteiten.
Ze dienden niet alleen als bergplaats voor de vaak met zorg samengestelde collecties, maar hadden ook een duidelijk sociaal aspect; story telling avant la lettre. De kabinetten (kamers én meubelstukken) waren onderwerp van menig sociaal evenement; een vorm van “geleerd vermaak”. De liefde voor het verzamelen en de verzameling konden worden gedeeld en besproken tijdens het openen van de vele deurtjes en lades waarachter exotische schatten telkens een nieuw onderwerp van gesprek wisten aan te boren.
Bijzonder in zijn soort is het kabinet met lotnummer 1955. Het 19e eeuwse Italiaanse meubel is toegeschreven aan Giovanni Battista Gatti (1816-1889) en bestaat uit een boven- en onderdeel van geëboniseerd hout met centraal een deurtje met getorste zuilen en timpaan waaronder een sierlijk vormgegeven bronzen Mercurius, god van de handel en reizigers. Het kabinet is daarnaast voorzien van ruim dertig verfijnd gegraveerde plaquettes die diverse verhalen uit Ovidius’ Metamorfosen vertellen.
Publius Ovidius (43 v.Chr. – 17/18 n.Chr.), was een Romeinse dichter die leefde tijdens de regering van Augustus en wordt tezamen met Vergilius en Horatius, tot de grote drie dichters van de Latijnse literatuur gerekend. Zijn bekendste werk, de Metamorfosen is een doorlopend mythologisch verhaal in vijftien boeken waarin hij het leven schets van klassieke goden, stervelingen en andere mythische figuren, die een gedaantewisseling, oftewel metamorfose, ondergaan.
De plaquettes op dit kunstkabinet vertellen onder andere over het wonderschone meisje Io die wordt veranderd in een koe en bewaakt door Argus met zijn honderd ogen; Daphne die verandert in een laurierboom nadat zij achterna gezeten wordt door Apollo; Orpheus die zijn geliefde Euridyce probeert terug te halen uit de onderwereld; koning Midas die van Pan zijn ezelsoren krijgt; Jupiter die in de gedaante van een stier Europa weet te ontvoeren en vele anderen verhalen.
Met zijn verwijzingen naar de klassieken en centraal de beeltenis van Mercurius, is dit kabinet één groot symbolisch object voor de reis die verzamelen kan zijn. Een kabinet wat vraagt om een goed gezelschap dat met een glas Barolo zijn laadjes opent en verhalen vertelt.
